ความเป็นมาของโครงการวิจัยฯ

โครงการวิจัย

การแปรตามภูมิภาคของภาษาและวัฒนธรรม

กลุ่มชาติพันธุ์บางกลุ่มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

พ.ศ. 2558-2561

ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีความหลากหลายทางเชื้อชาติและศาสนา ประเทศในภูมิภาคแห่งนี้มีประชากรที่ประกอบด้วยชาติพันธุ์หลักของแต่ละชาติและชาติพันธุ์ที่ไม่ได้เป็นประชากรหลักของชาติใดชาติหนึ่ง แต่เป็นประชากรร่วมของภูมิภาคและอาศัยอยู่ในหลายประเทศ เช่น ชาติพันธุ์ไทดำอาศัยอยู่ในประเทศไทย ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและประเทศสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม เป็นต้น ชาติพันธุ์บางกลุ่มอาจเป็นชาติพันธุ์หลักของภูมิภาคแห่งหนึ่ง แต่เป็นชาติพันธุ์กลุ่มเล็กในอีกภูมิภาคหนึ่ง เช่น ไทยวน เป็นชาติพันธุ์หลักในภาคเหนือของประเทศไทย แต่เป็นชาติพันธุ์กลุ่มเล็กในแขวงหลวงน้ำทา และแขวงไชยบุรี ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ เป็นต้น

ในพื้นที่ตอนบนของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในเขตภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงมีกลุ่มชาติพันธุ์หลากหลายตั้งแต่จีนตอนใต้ เวียดนาม ลาว เขมร ไทย พม่า การอพยพและการตั้งถิ่นฐานทางชาติพันธุ์ได้เกิดขึ้นมาเป็นพัน ๆ ปีแล้วในยุคโบราณ เช่น กลุ่มชาติพันธุ์ ไทดำได้อพยพมาจากประเทศสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม มาอยู่ในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและประเทศไทยมากว่า 200 ปี ชาติพันธุ์เหล่านี้มีการปรับตัวเป็นระยะเวลาอันเนิ่นนานโดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นเรื่องอัตลักษณ์

ในปี พ.ศ. 2553 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยได้เล็งเห็นความสำคัญของการวิจัยทางด้านภาษาและวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์จึงให้ทุนสนับสนุนการวิจัยประเภททุนส่งเสริมกลุ่มวิจัย (ทุนเมธีวิจัยอาวุโส สกว.) แก่ ศาสตราจารย์ ดร. สมทรง บุรุษพัฒน์ เพื่อพัฒนาผลงานวิจัยและพัฒนานักวิจัยรุ่นใหม่ทั้งของสถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชียและสถาบันการศึกษาอื่น ๆ ในหัวข้อ “ชาติพันธุ์: กระบวนทัศน์ใหม่ในการสืบสานภาษาและวัฒนธรรม” จุดประสงค์หลักของการวิจัยเพื่อการสืบสานภาษาและวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยโซ่งในยุคเปลี่ยนผ่าน

      ผลงานวิจัยดังกล่าวช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนด้วยการส่งเสริมการมีจิตสำนึกรักในภาษาและวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี และอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของตน และส่งเสริมคนพื้นถิ่นให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ให้คนไทยทุกเชื้อสายอยู่ร่วมกันได้อย่างสมดุล งานวิจัยได้เสริมสร้างให้คนในชุมชนมีจิตสำนึกที่ดี เห็นคุณค่าในภาษาและวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ของชุมชน มีการพัฒนาจิตใจควบคู่ไปกับการเรียนรู้รักษาการพัฒนาชุมชนแบบยั่งยืน เป็นการเสริมสร้างคนไทยให้อยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างสันติสุข ให้เกิดการจัดการองค์ความรู้ทั้งภูมิปัญญาท้องถิ่น และองค์ความรู้สมัยใหม่ เกิดภูมิคุ้มกัน และช่วยพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ

      ผลสำเร็จและความคุ้มค่าของงานวิจัยเป็นผลสำเร็จที่เป็นองค์ความรู้ หรือวิธีการที่จะนำไปสู่การวิจัยในระยะต่อไป ดังนั้นโครงการวิจัยเรื่อง “การแปรตามภูมิภาคของภาษาและวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์บางกลุ่มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้” จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อขยายงานวิจัยออกไปสู่ประเด็นที่กว้างขึ้น